HITZAURREA

---

Euskalariei

Euskalariontzat, hau da euskara ikergai berezi dugun hizkuntzalariontzat –Koldo Mitxelenaren hitzetan–, webgune honetan aurkitzen dugun Iñaki Gilisastiren lana interes handikoa da. Bertan egileak Uribe Kostako hitz altxorra biltzen du, eta hitz eta adibide asko entzuteko aukera ematen digu. Euskararen eremuaren mendebaldeko muturrean egonik, Uribe Kostako hizkerak arkaismo ugariak gorde ditu. Horien artean azentuera interesgarrienetarikoa da, dudarik gabe. Bizkaiko beste eskualde batzuetan bezala, hitz gehienak azentugabeak dira, berez, hizkera honetan eta doinuera berezia dute. Hitz hauek prominentzia edo nagusitasun prosodikoa azken silaban erakusten dute Uribe Kostan hitz solte bezala ahoskatzen direnean, baina prominentzia hori galtzen dute hitz taldearen erdian. Beste hitz asko, aldiz, hitz markatuak dira eta horiek silaba jakin batean azentuatzen dira testuinguru guztietan. Hiztegi digital hau tresna bikain eta ezin egokiagoa da Uribe Kostako hizkeraren doinuaz eta ezaugarri prosodikoez jabetzeko, euskal hizkeretan interesatuta dagoen edonorentzat, eta bereziki noski hizkuntzalarientzat.

Introduction to the website

This is an introductory note for researchers and students in Linguistics. The Basque language has attracted the interest of many linguists over the centuries, given its unique position among the languages of Western Europe. Although many of the properties that make Basque strikingly different from its neighboring languages are common to all dialects of the language (including, to mention a well-known one, its ergative morphology), some other features are nowadays found only in some local dialects. Among these properties, a very interesting one is the existence of lexical pitch-accent systems. Some of these prosodic systems lack any parallels among the languages of Europe, but share features with Japanese and some other languages spoken in distant parts of the world. The Basque variety illustrated in this digital lexicon, that of Uribe Kosta, spoken near Bilbao, is one of these pitch-accent dialects.

In this website, the author, Iñaki Gilisasti, offers users an online version of his dictionary of the Basque variety spoken in the Uribe Kosta area, first published in 1997, that includes a search engine and allows the user to hear audio recordings of all words and many examples sentences. This audio component can be particularly useful as a way to illustrate the sound system and, in particular, the prosody of this interesting Basque variety.

                                                                                                                      José Ignacio Hualde

ATARIKOA

---

Web orri personal honen nondik norakoak daude hemen. Urduliz aldeko Berba lapikokoa liburua jarri dugu Interneten. Hogeita bost urte dira liburuaren lehen bertsioa plazaratu genuela; bost urte geroago, 2003an, berriz argitaratu zen Léxico del euskera de Uribe Kosta azpititulua erantsita(ISBN:84-607-8659-5, LG:Bi-977-97).

Oraingo euskarri digitala liburukoa handitzera eta aberastera dator, baliabide berriak erabiliz:  13.200 berba eta 7.500 esaldi entzungarri, bilaketa erraza, 12 eranskinetan gramatika alorra aukeran izatea; hortaz, iturri zaharreko ur freskoa.

Barrika, Berango, Gatika, Getxo, Gorliz, Jatabe, Laukiz, Lemoiz, Plentzia, Sopela eta Urduliz udalerrien geografiara hortxe-hortxe lotzen zaion Uribe Itsasaldeko euskara dugu hau.  Edozelan ere, etxe batetik besterako ñabardurak ere gutxi  ez direnez, egilearen etxekoa hustu izan da berton.

ERABILERA

---

Erabilera dela eta, aipatzekoa da, Berbak atalean sartzean, kontsulta, hizkera transkripzioa fonetiko laxoan, batuako idazkera arautuan eta gaztelaniakoan egin daitekeela, laukitxo berean. Idatzi ahala zabalduz doazen aukeretako bat hartu eta bilatu botoia  klikatuz bistaratuko da emaitza:

 a) Mp3 audioa eta bertoko hitza.
 b) Esalditegian esleitu diogun esaldia.
 c) Batuara zein gaztelaniara egindako itzulpena.
 d) Eta, azpian, berbaren familia lexikoan diren beste hainbat berben sarbidea.

Esaldiak atalean, karaktere ilarak eskatu ahalko dira:    zitzaidan, /sedéitten/, es decir…
Programak ez du aintzat hartzen tileten ezarketa kontsultatzean, ez eta letra larriena ere.

Eranskinak atalean, Gramatika kategoriak, Lexema berekoak, Esalege eta ateraldiak, Agindua, Galdera, Harridura, Erakusleak, Izenordainak, Kasutegia, Azentu-tono sailkapena, Esaldiak eta Aditza azpitaldeak daude, osagarri legez.

Lan pertsonal baten emaitza den orri honetako akatsak edo ondu beharrekoak, aldi batez, jorratzen, osatzen eta zuzentzen saiatuko garenez, badu bisitariak iradokizun, galdera, uste zein bururatzen zaiona egilearekin partekatzerik, Kontaktua ataletik. Ekarpenak esker onez eta borondate hobearekin hartuko zaizkio, seguru.

ESKERRAK EMATEA

---

Bakoitzari berea aitortzea omen da gizalegea.   Iñaki Gaminde Terraza hizkuntzalariari esker ona adierazten diogu berton; ez zuen alferrikako ahalegina egin urteetan, Urdulizko Euskera Taldearen eskutik antolatu zituen Ikastaldiak saioetan. Han hauzpotu zen proiektu hau. Ehun bat libururen egiletza du berak. Konta ezin beste artikuluz bultzatu du euskaralari handi honek euskararen ikerkuntza eta sustapena.

Berdin goretsi gura dugu publikoki, agertoki honetatik, Miren Dobaran Urrutia berangoztar irakasle,  politikari eta euskaltzale saiatua, Berba lapikokoa liburuak erakundeen aldetik behar zuen bultzadaz ohartuta, prestutasunez lana bideratzen lagundu zigulako.                 

Eskerrak baita ere, asmo honetan bidelagun dugun Urdulizko Udalari, molde digital honen garapena finantziatzen duelako. Eta argiro, Itziar Iratzagorria Iturriaga Urdulizko alkateari, urte luzeetan andreen eta euskararen defentsan erakutsitako adoreagatik. 

Donostian dauzkagun informatikarien lana goraipatuz segiko dugu; Jon Barrios Azkue eta Batiste Ezeiza Sánchez dira, Adibide Komunikazioa S.L.an,  aspaldiko amets honen garapena egin diguten langile gipuzkoarrak. Merezimendu handikoa baita ere, ofizio bereko Haitz Campo Sánchez adiskidea, tratamendu informatikoen gidalerroak bistaratu zizkigulako.

José Ignacio Hualde hizkuntzalariaren hitzaurrea ere goraipatzen dugu hemen. Bera, besteak beste, Spanish, Italian and Portuguese and Linguistics irakaslea da, (AEB)Illinoisko  Urbana-Champaign unibertsitatean; Euskaltzaindiako kide, ahoskera eta azentuen ikerkuntzan puntako aditua…     Esker mila jaun ohoragarria!

Egilearekin, pazientzia ikaragarriz, bidaide izan diren etxekoentzat eta herritarrentzat ere, beude estimu berbaok, elkar-hartzeko tresna dugun euskarak batzen gaituelako ezerk gehien.

Eskerrik asko denoi !

Iñaki G. F.